Zwrot pożyczki bez odsetek – sankcja kredytu darmowego dla umów z wadliwymi klauzulami zmiennego oprocentowania

05.05.2017

W ostatnio publikowanych orzeczeniach sądowych dotyczących niedozwolonych klauzul w kredytach konsumenckich powiązanych z kursem franka szwajcarskiego kwestionowana jest ważność postanowień przewidujących zmienną stopę oprocentowania. Chodzi o klauzule, w których zmianę oprocentowania kredytu uzależniono z naruszeniem art. 69 ust. 2 pkt 5 Prawa bankowego od niedookreślonych czynników, jak np. „zmiana parametrów rynku finansowego”.

Problem zgodności z prawem klauzul zmiennego oprocentowania dotyczy jednak nie tylko kredytów frankowych, ale i kredytów w złotówkach, jakie udzielane były przez banki i inne instytucje finansowe, jak w szczególności Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe (SKOK), podlegających pod przepisy ustawy o kredycie konsumenckim. W ustawie tej (zarówno obowiązującej od 18.12.2011 r., jak i obowiązującej od 19.09.2002 r.) znajduje się przepis podobny do art. 69 ust. 2 pkt 5 Prawa bankowego.

Skutkiem naruszenia ustawy o kredycie konsumenckim przez postanowienia przewidujące zmienną stopę oprocentowania może być sankcja kredytu „darmowego” tj. zwrot pożyczki bez odsetek i innych kosztów. Sankcję tę przewiduje art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim obowiązującej od 18.12.2011 r., a w przypadku umów zawartych wcześniej ten sam skutek wynika z art. 15 ustawy o kredycie konsumenckim obowiązującej od 19.09.2002 r.

Możliwość skorzystania przez konsumenta z sankcji kredytu darmowego uzależniona jest od tego, czy umowa pożyczki została w całości spłacona. W poprzednio obowiązującej ustawie przyjmowano, że z momentem całkowitej spłaty uprawnienie do kredytu darmowego wygasa. W świetle art. 45 ustawy obowiązującej od 18.12.2011 r. uprawnienie konsumenta wygasa po roku od wykonania umowy. Warto więc sprawdzić, czy w spłacanej umowie pożyczki nie znalazły się kwestionowane przez sądy klauzule przewidujące zmienną stopę oprocentowania.