Pięć sposobów na uniknięcie kary za gospodarowanie odpadami

15.07.2021

Kary nakładane w postępowaniu administracyjnym przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska (WIOŚ) nie zawsze są prawidłowo obliczone czy zasadne. Wniesienie skutecznego odwołania stanowi ważny instrument walki o prawa przedsiębiorców gospodarujących odpadami. Warto zatem zastanowić się, jakie argumenty mogą wpłynąć na uniknięcie kary nałożonej przez WIOŚ lub na zmniejszenie jej wysokości.

Uniknięcie kary – sposób pierwszy

Zgodnie z art. 189f §1 pkt 1 Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. DzU z 2021 r. poz. 735, dalej Kpa): „Organ administracji publicznej, w drodze decyzji, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa”.

Niezastosowanie lub niewłaściwe zastosowanie ww. przepisu może stanowić uchybienie WIOŚ. Ponadto zarówno WIOŚ, jak i Główny Inspektor Ochrony Środowiska (GIOŚ) mają obowiązek z urzędu rozważyć możliwość zastosowania ww. przepisu (zob. wyrok WSA w Gliwicach z dn. 17.02.2021 r., sygn. akt III SA/GI 753/20).

Aby odstąpiono od wymierzenia kary, wskazane w §1 pkt 1 przesłanki powinny wystąpić łącznie. Innymi słowy, organ obligatoryjnie odstępuje od nałożenia kary w przypadku, gdy ustali, że waga naruszenia prawa była znikoma i jednocześnie strona zaprzestała naruszenia. Określenie „znikomość naruszenia”pozostawia WIOŚ-owi pole do interpretacji. Należy zaznaczyć, że – zgodnie z orzecznictwem – nawet potencjalne zagrożenie dla środowiska przekracza znikomość naruszenia1. Z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Warszawie z 9 kwietnia 2021 r. (sygn. akt VII SA/Wa 1970/20) wynika, że oceniając, czy w danej sprawie mamy do czynienia z naruszeniem o znikomej wadze, można odwołać się do rozwiązań obowiązujących w prawie karnym, gdzie stopień ciężkości naruszenia przez sprawcę prawa mierzony jest tzw. stopniem społecznej szkodliwości czynu, którego „znikomość” również stanowi negatywną przesłankę do wszczęcia lub dalszego prowadzenia postępowania karnego. Zgodnie z art. 115 §1 kodeksu karnego, przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, a także postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia2.

Jak wskazuje się w doktrynie3, „przy ocenie wagi naruszenia prawa należy kierować się tym, czy konkretne naruszenie prawa wywołało (lub mogło wywołać) skutki faktyczne lub prawne w obszarze konkretnych dóbr prawnie chronionych, tj. dóbr chronionych przez naruszoną normę sankcjonowaną, wskazując, że jeżeli konkretne naruszenie prawa:

  • wywołało (lub mogło wywołać) poważne negatywne skutki w obszarze dóbr prawnie chronionych, to przyjąć należy, że waga naruszenia prawa jest znaczna;
  • wywołało (lub mogło wywołać) sporadyczne negatywne skutki w obszarze dóbr prawnie chronionych, to przyjąć należy, że waga naruszenia prawa nie jest znaczna;
  • wywołało jednostkowe i nieznacznie negatywne skutki w obszarze dóbr prawnie chronionych lub skutków tych w ogóle nie wywołało i wywołać nie mogło, to przyjąć należy, że waga naruszenia prawa jest znikoma”.

Drugi sposób na uniknięcie kary

Zgodnie z art. 189f §1 pkt 2 Kpa, „Organ administracji publicznej, w drodze decyzji, odstępuje od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaje na pouczeniu, jeżeli za to samo zachowanie prawomocną decyzją na stronę została uprzednio nałożona administracyjna kara pieniężna przez inny uprawniony organ administracji publicznej lub strona została prawomocnie ukarana za wykroczenie lub wykroczenie skarbowe, lub prawomocnie skazana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe i uprzednia kara spełnia cele, dla których miałaby być nałożona administracyjna kara pieniężna”.

Jak wskazuje się w orzecznictwie, „powyższe cele mogą być osiągnięte również w wyniku wyznaczenia stronie przez organ terminu do usunięcia naruszenia prawa lub powiadomienia właściwych podmiotów o stwierdzonym naruszeniu prawa (art. 189f § 2 k.p.a.). Wyznaczenie takiego terminu jest fakultatywne. Jeżeli jednak strona w wyznaczonym terminie przedstawiła żądane dowody, to organ jest zobligowany do odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestania na pouczeniu”4.

 

Chcesz poznać kolejne sposoby na uniknięcie kary, jakie podaje prawnik z Katowic?

Czytaj artykuł

Masz pytania?

Skontakuj się z naszym ekspertem

+48 609 99 88 77

Masz pytania?

Skontakuj się

11.03.2024

Miasta chcą pieniędzy z funduszu autobusowego. Opinia eksperta radcy prawnego Jędrzeja Klatki

16.02.2024

Kto odpowiada za brak biletu w autobusie, jeżeli biletomat jest zepsuty?

29.11.2023

Opinia prawna w sprawie prawnych konsekwencji blokady drogi w wyniku protestu na granicy polsko-ukraińskiej

Więcej aktualności