Zwolnienia grupowe – obowiązki pracodawcy

16.11.2014

Przeprowadzenie zwolnienia grupowego często jest dla pracodawcy niezbędne w celu poprawienia sytuacji finansowej zakładu pracy. Jednak żeby przyniosło ono oczekiwany efekt, należy pamiętać o zachowaniu wszystkich wymogów przewidzianych przepisami prawa. Ich naruszenie może bowiem spowodować konieczność przywrócenia pracownika do pracy lub obowiązek wypłacenia mu odszkodowania.

Zwolnienia grupowe ? obowiązki pracodawcy

Pojęcie zwolnień grupowych

Pojęcie zwolnień grupowych dotyczy zwolnień dokonywanych na podstawie ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. 2003 r., nr 90, poz. 844, dalej ?ustawa?). Ustawę tę stosuje się w sytuacji, gdy pracodawca:

  • zatrudnia co najmniej 20 pracowników;
  • dokonuje zwolnienia w drodze wypowiedzenia lub na mocy porozumienia stron z przyczyn niedotyczących pracowników;
  • w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:

?         10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników;

?         10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników;

?         30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.

Powyższe liczby obejmują pracowników, z którymi w ramach grupowego zwolnienia następuje rozwiązanie umów z inicjatywy pracodawcy na mocy porozumienia stron, jeżeli dotyczy to co najmniej 5 osób. Ustawę stosuje się więc, jeżeli przykładowo:

      pracodawca zatrudnia 30 pracowników i w okresie nieprzekraczającym 30 dni wypowiada umowę 10 pracownikom z przyczyn ich niedotyczących (kryzys finansowy);

        pracodawca zatrudnia 20 pracowników i w okresie nieprzekraczającym 30 dni, z własnej inicjatywy rozwiązuje umowę w drodze porozumienia stron z 5 pracownikami, z przyczyn ich niedotyczących.

 

Warto tutaj zwrócić uwagę, że termin 30 dni liczony jest od daty pierwszego wypowiedzenia lub porozumienia.

 

Obowiązki pracodawcy przed zwolnieniem grupowym

Pracodawca w celu przeprowadzenia zwolnienia grupowego musi podjąć następujące czynności:

aaa

        -> współdziałanie ze związkami zawodowymi, a w razie ich braku z przedstawicielami pracowników

Pracodawca zamierzający przeprowadzić zwolnienia grupowe ma obowiązek skonsultować swój zamiar z działającymi w zakładzie pracy zakładowymi organizacjami związkowymi, a w ich braku z przedstawicielami pracowników. Konsultacja powinna dotyczyć w szczególności uniknięcia lub zmniejszenia rozmiaru grupowego zwolnienia oraz spraw pracowniczych związanych z tym zwolnieniem. Pracodawca jest obowiązany zawiadomić na piśmie zakładowe organizacje związkowe o przyczynach zamierzonego grupowego zwolnienia, liczbie zatrudnionych pracowników i grupach zawodowych, do których oni należą, grupach zawodowych pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia, okresie, w ciągu którego nastąpi takie zwolnienie, proponowanych kryteriach doboru pracowników do grupowego zwolnienia, kolejności dokonywania zwolnień pracowników, propozycjach rozstrzygnięcia spraw pracowniczych związanych z zamierzonym grupowym zwolnieniem, a jeżeli obejmują one świadczenia pieniężne, pracodawca jest obowiązany dodatkowo przedstawić sposób ustalania ich wysokości. W terminie nie dłuższym niż 20 dni od dnia zawiadomienia pracodawca i zakładowe organizacje związkowe zawierają porozumienie. W porozumieniu określa się zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia, a także obowiązki pracodawcy w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia innych spraw pracowniczych związanych z zamierzonym grupowym zwolnieniem. Z kolei jeżeli nie jest możliwe zawarcie porozumienia albo u pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, pracodawca ustala zasady postępowania w sprawach grupowego zwolnienia w regulaminie. Tak jak w przypadku porozumienia, regulamin wydawany przez pracodawcę ma charakter normatywny i wiąże pracodawcę. Jest on również źródłem prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 Kodeksu pracy (zob. wyrok SN z dnia 26 września 2000 r., sygn. akt I PKN 56/00, OSNP 2002/9/207). Jako źródło prawa pracy należy go ogłosić w zakładzie pracy w sposób przyjęty u danego pracodawcy.

 

-> powiadomienie właściwego powiatowego urzędu pracy

Następnym obowiązkiem pracodawcy w związku z planowanym zwolnieniem grupowym jest przekazywanie określonych informacji właściwemu powiatowemu urzędowi pracy. Ustawa przewiduje obowiązek zawiadomienia o:

  • planowanym zwolnieniu grupowym (informacje, które zostały przekazane zakładowej organizacji związkowej, z wyłączeniem tych dotyczących ustalenia świadczeń pieniężnych);
  • fakcie zawarcia porozumienia, a w przypadku jego braku, o wydaniu regulaminu (informacje o przyjętych ustaleniach dotyczących grupowego zwolnienia, w tym o liczbie zatrudnionych i zwalnianych pracowników oraz o przyczynach ich zwolnienia, okresie, w ciągu którego ma być dokonane zwolnienie, a także o przeprowadzonej konsultacji zamierzonego grupowego zwolnienia z zakładowymi organizacjami związkowymi lub z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy).

Kopię zawiadomienia o fakcie zawarcia porozumienia (lub o regulaminie) pracodawca przekazuje zakładowym organizacjom związkowym. Zakładowe organizacje związkowe mogą przedstawić właściwemu powiatowemu urzędowi pracy swoją opinię w sprawie grupowego zwolnienia.

AAA

Przeprowadzenie zwolnienia grupowego

Po spełnieniu wyżej opisanych obowiązków pracodawca może przystąpić do przeprowadzenia zwolnienia grupowego. Co do zasady wypowiedzenie pracownikowi stosunku pracy może nastąpić nie wcześniej niż po dokonaniu przez pracodawcę zawiadomienia powiatowego urzędu pracy o zawarciu porozumienia lub wydaniu regulaminu, zaś rozwiązanie stosunku pracy – nie wcześniej niż po upływie 30 dni od dnia zawiadomienia tego urzędu. W razie wypowiadania pracownikom stosunków pracy w ramach grupowego zwolnienia umowy o pracę zawarte na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy mogą być rozwiązane przez każdą ze stron za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

Pracodawca w związku z przeprowadzeniem zwolnień grupowych ma następujące obowiązki:

aaa

        -> zapłata odprawy pieniężnej

Pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia przysługuje odprawa pieniężna w wysokości

?         jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;

?         dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;

?         trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

Przy czym wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.

 

       -> obowiązek ponownego zatrudnienia pracownika

W przypadku ponownego zatrudniania pracowników w tej samej grupie zawodowej pracodawca powinien zatrudnić pracownika, z którym rozwiązał stosunek pracy w ramach grupowego zwolnienia, jeżeli zwolniony pracownik zgłosi zamiar podjęcia zatrudnienia u tego pracodawcy w ciągu roku od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy. Przy czym ponowne zatrudnienie powinno nastąpić w ciągu 15 miesięcy od dnia rozwiązania z danym pracownikiem stosunku pracy.

 

            Przeprowadzenie zwolnienia grupowego często jest dla pracodawcy niezbędne w celu poprawienia sytuacji finansowej zakładu pracy. Jednak żeby przyniosło ono oczekiwany efekt, należy pamiętać o zachowaniu wszystkich w/w wymogów. Ich naruszenie może bowiem spowodować  konieczność przywrócenia pracownika do pracy lub obowiązek wypłacenia mu odszkodowania.

Stan prawny: 17.11.2014 r.

Masz pytania?

Skontakuj się z naszym ekspertem

Masz pytania?

Skontakuj się

29.11.2023

Opinia prawna w sprawie prawnych konsekwencji blokady drogi w wyniku protestu na granicy polsko-ukraińskiej

07.10.2022

Czy warto skorzystać z możliwości ustanowienia zarządcy sukcesyjnego?

03.03.2022

Jakie korzyści podatkowe według Polskiego Ładu daje przekształcenie jednoosobowej działalności w spółkę z o. o

Więcej aktualności