Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości a urządzenia przesyłowe

15.12.2013

Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat na wielu nieruchomościach zostały zainstalowane urządzenia energetyczne, gazowe czy wodociągowe, których stan prawny nie został w żaden sposób uregulowany. Są to przede wszystkim słupy i linie energetyczne oraz rury w ziemi, których instalacja przeprowadzana była na podstawie ustnych umów, czy nawet bez zgody właścicieli tych nieruchomości. Jeżeli właściciel nie wyraził zgody na budowę takiego urządzenia przesyłowego ma prawo do żądania zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z jego nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe (art. 224 i 225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz. U. 1964, nr. 16, poz. 93, ze zm., dalej ?Kodeks cywilny?).

W celu uzyskania odszkodowania po pierwsze należy skierować do podmiotu, którego własnością są urządzenia przesyłowe wezwanie, w którym znajdzie się żądanie wypłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Wysokość odszkodowania określa się w oparciu owysokość czynszu dzierżawnego, jaki właściciel mógłby pobierać za wydzierżawienie zajętej nieruchomości. Przy czym do obliczenia wysokości odszkodowania nie bierze się pod uwagę całej nieruchomości, a jedynie pas na którym właściciel nie może gospodarować z powodu przebiegającego przez niego urządzenia. Ponadto do tego obszaru można doliczyć także drogę dojazdową, która zapewnia dostęp do rur, słupów energetycznych czy innych urządzeń przesyłowych. Przy ustalaniu odszkodowania ważny jest także teren w określonym promieniu od urządzeń, na którym również nie można w pełni korzystać z nieruchomości np. uprawiając ziemię czy budować domu.

Po drugie, jeżeli przedsiębiorca przesyłowy nie wypłaci wynagrodzenia, można skierować swoje żądania na drogę postępowania sądowego. Wówczas właściciel nieruchomości powinien złożyć do sądu właściwego ze względu na m

Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat na wielu nieruchomościach zostały zainstalowane urządzenia energetyczne, gazowe czy wodociągowe, których stan prawny nie został w żaden sposób uregulowany. Są to przede wszystkim słupy i linie energetyczne oraz rury w ziemi, których instalacja przeprowadzana była na podstawie ustnych umów, czy nawet bez zgody właścicieli tych nieruchomości. Jeżeli właściciel nie wyraził zgody na budowę takiego urządzenia przesyłowego ma prawo do żądania zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z jego nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe (art. 224 i 225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz. U. 1964, nr. 16, poz. 93, ze zm., dalej ?Kodeks cywilny?).

W celu uzyskania odszkodowania po pierwsze należy skierować do podmiotu, którego własnością są urządzenia przesyłowe wezwanie, w którym znajdzie się żądanie wypłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Wysokość odszkodowania określa się w oparciu owysokość czynszu dzierżawnego, jaki właściciel mógłby pobierać za wydzierżawienie zajętej nieruchomości. Przy czym do obliczenia wysokości odszkodowania nie bierze się pod uwagę całej nieruchomości, a jedynie pas na którym właściciel nie może gospodarować z powodu przebiegającego przez niego urządzenia. Ponadto do tego obszaru można doliczyć także drogę dojazdową, która zapewnia dostęp do rur, słupów energetycznych czy innych urządzeń przesyłowych. Przy ustalaniu odszkodowania ważny jest także teren w określonym promieniu od urządzeń, na którym również nie można w pełni korzystać z nieruchomości np. uprawiając ziemię czy budować domu.

Po drugie, jeżeli przedsiębiorca przesyłowy nie wypłaci wynagrodzenia, można skierować swoje żądania na drogę postępowania sądowego. Wówczas właściciel nieruchomości powinien złożyć do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego pozew o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Opłata sądowa od pozwu wynosi 5 % wartości przedmiotu sporu tj. żądanej wysokości wynagrodzenia. W pozwie warto złożyć wniosek o sporządzenie opinii przez biegłego sądowego ? rzeczoznawcy majątkowego w zakresie oszacowania wysokości wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości.

Niezależnie od powyższego należy zwrócić uwagę na termin przedawnienia roszczenia o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Roszczenie to przedawnia się po upływie 10 lat (art. 118 Kodeksu cywilnego). Wyjątkiem jest sytuacja, gdy właściciel nieruchomości jest przedsiębiorcą i dochodzi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z należącej do niego nieruchomości, a roszczenia te są związane z prowadzoną przez niego działalnością i uzyskane w ten sposób środki przeznaczy na prowadzenie działalności gospodarczej ? wówczas roszczenia takiego przedsiębiorcy przedawniają się po upływie 3 lat (Uchwała SN z 16 września 2010 r., sygn. akt III CZP 44/10 , LEX nr 599797). Jeżeli więc właściciel nieruchomości będzie żądał odszkodowania za okres dłuższy niż 10 lat, a w przypadku gdy jest przedsiębiorcą za okres dłuższy niż 3 lata – przedsiębiorca przesyłowy może uchylić się od zapłaty części wynagrodzenia podnosząc zarzut przedawnienia.

Miejsce zamieszkania pozwanego pozew o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Opłata sądowa od pozwu wynosi 5 % wartości przedmiotu sporu tj. żądanej wysokości wynagrodzenia. W pozwie warto złożyć wniosek o sporządzenie opinii przez biegłego sądowego ? rzeczoznawcy majątkowego w zakresie oszacowania wysokości wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości.

Niezależnie od powyższego należy zwrócić uwagę na termin przedawnienia roszczenia o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Roszczenie to przedawnia się po upływie 10 lat (art. 118 Kodeksu cywilnego). Wyjątkiem jest sytuacja, gdy właściciel nieruchomości jest przedsiębiorcą i dochodzi wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z należącej do niego nieruchomości, a roszczenia te są związane z prowadzoną przez niego działalnością i uzyskane w ten sposób środki przeznaczy na prowadzenie działalności gospodarczej ? wówczas roszczenia takiego przedsiębiorcy przedawniają się po upływie 3 lat (Uchwała SN z 16 września 2010 r., sygn. akt III CZP 44/10 , LEX nr 599797). Jeżeli więc właściciel nieruchomości będzie żądał odszkodowania za okres dłuższy niż 10 lat, a w przypadku gdy jest przedsiębiorcą za okres dłuższy niż 3 lata – przedsiębiorca przesyłowy może uchylić się od zapłaty części wynagrodzenia podnosząc zarzut przedawnienia.

Stan prawny: 01.12.2013